FUNTASTIC STEM Mini Carnival 2025 Memupuk Minat dan Literasi STEM dalam Kalangan Murid Sekolah Rendah
FUNTASTIC STEM Mini Carnival 2025 Memupuk Minat dan Literasi STEM dalam Kalangan Murid Sekolah Rendah
Laporan: Mohd Syahir Anwar Hamzah¹, Khadijah Maulad Bahrol² & Prof. Madya Dr. Nadirul Hasraf Mat Nayan³
¹’²’³Universiti Tun Hussein Onn Malaysia (UTHM)
PARIT RAJA, 27 November — Pejabat Perancangan Strategik dan Pengurusan Risiko (PSPR), Universiti Tun Hussein Onn Malaysia (UTHM) menganjurkan Funtastic STEM Mini Carnival 2025 di Sekolah Kebangsaan Bukit Kuari, Parit Raja. Program sehari ini menghimpunkan 91 murid sekolah rendah daripada Tahun 4 hingga Tahun 6, dengan penyertaan daripada SK Bukit Kuari, SK Air Hitam, SK Paya Redan, SK Parit Bingan serta SR Islam Hidayah. Pelaksanaan program ini mendapat kerjasama rapat daripada Genesys Eco Resources dan UTHM RC Tech Club.
Penganjuran Funtastic STEM Mini Carnival dibentuk sebagai usaha memperkukuh pendidikan Sains, Teknologi, Kejuruteraan dan Matematik (STEM) di peringkat sekolah rendah. Inisiatif ini selari dengan pelaksanaan program STI 1003, 100 Saintis, 100 Sekolah, 100 Hari di bawah naungan Kementerian Pengajian Tinggi (KPT) dan Kementerian Sains, Teknologi dan Inovasi (MOSTI), di samping menyokong agenda Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) dalam menambah baik literasi dan kemahiran STEM dalam kalangan murid.
Program ini memberi tumpuan kepada pengalaman pembelajaran yang bersifat praktikal dan eksploratif. Murid didedahkan kepada konsep asas sains dan kejuruteraan melalui aktiviti yang ringkas, terancang, dan mudah diakses. Penyertaan fasilitator daripada kalangan pelajar UTHM pula membantu memperkenalkan amalan bimbingan rakan sebaya yang menyokong pembelajaran aktif. Pendekatan ini dilihat sebagai batu asas kepada pembentukan kecekapan awal dalam pemikiran saintifik, penyelesaian masalah, dan kerja berpasukan.
Menurut Penasihat Program, Prof. Madya Dr. Nadirul Hasraf Mat Nayan, program ini dirangka sebagai platform pembelajaran luar bilik darjah yang mengutamakan interaktiviti dan penerokaan kendiri. “Pelbagai aktiviti dijalankan seperti egg drop challenge, mini volcano, RC car challenge dan pertandingan roket botol. Pendekatan ini memupuk suasana pembelajaran yang menyeronokkan dan praktikal, yang mudah diikuti oleh semua murid,” katanya. Beliau menambah bahawa aktiviti hands-on yang direka bentuk secara modular membolehkan murid menguji idea, membina dan menilai prototaip, serta memahami hubungan antara teori dan aplikasi melalui pemerhatian serta maklum balas segera.
Antara tumpuan utama program ialah pembinaan keyakinan murid untuk mencuba, membuat hipotesis, dan menerima dapatan secara terbuka. Egg drop challenge mengajar asas reka bentuk dan kejuruteraan dengan memberi fokus kepada perlindungan impak, penggunaan bahan ringan, serta prinsip daya dan momentum. Aktiviti mini volcano memperkenalkan tindak balas kimia neutralisasi asid-bes, selain melatih murid membaca arahan dan mengurus risiko kecil dengan kawalan fasilitator. RC car challenge mengetengahkan kawalan mekanikal, persepsi ruang, dan koordinasi motor halus, manakala pertandingan roket botol membawa murid kepada pemahaman tentang tekanan, daya tujahan, dan arah gerakan, semuanya dalam persekitaran yang selamat serta dipantau.
Kehadiran fasilitator daripada UTHM memberikan nilai tambah yang jelas. Murid menerima bimbingan langkah demi langkah, dengan penjelasan ringkas yang menumpu kepada konsep asas dan contoh kehidupan seharian. Interaksi ini memudahkan murid mengaitkan pembelajaran dengan realiti, contohnya menerapkan prinsip reka bentuk dalam pembungkusan harian atau melihat aplikasi tindak balas kimia dalam aktiviti rumah. Dapatan awal daripada pemerhatian fasilitator menunjukkan murid lebih berani bertanya, membuat penambahbaikan pada prototaip, dan berkongsi dapatan kumpulan dengan rakan lain. Sikap ingin tahu yang meningkat dan keberanian mencuba dianggap sebagai indikator awal literasi STEM yang sihat.
Sokongan rakan kolaborasi, Genesys Eco Resources dan UTHM RC Tech Club, membantu memperkukuh aspek teknikal, logistik, dan keselamatan. Penyediaan bahan yang sesuai dengan usia, modul aktiviti yang ringkas, serta garis panduan keselamatan yang jelas memberi keyakinan kepada sekolah yang terlibat. Peranan pihak industri tempatan dan kelab teknologi universiti menonjolkan model kolaborasi tiga hala, yang menghubungkan universiti, sekolah dan komuniti. Model ini relevan untuk diperluaskan, khususnya bagi daerah yang mempunyai ekosistem sekolah rendah yang berbeza tahap keupayaan dan akses kepada sumber.
Program ini telah dirasmikan oleh Prof. Madya Dr. Mohd Lizam Mohd Diah, Pengarah PSPR UTHM, dan turut dihadiri Tn. Haji Muhammad Nawawi Suib, Guru Besar SK Bukit Kuari. Kehadiran pihak pengurusan universiti dan pentadbir sekolah menggambarkan komitmen bersama untuk memajukan pendidikan STEM. Dalam ucapan ringkas Pengarah PSPR, menekankan keperluan memupuk minat murid sejak awal sekolah rendah agar pembentukan asas yang kukuh dapat menyokong mata pelajaran sains dan matematik di peringkat menengah, seterusnya membuka laluan kepada bidang teknikal, kejuruteraan dan teknologi yang luas.
Di peringkat strategi, program ini seiring dengan sasaran nasional bagi mempertingkatkan kadar penglibatan pelajar dalam aliran sains dan teknikal. Penekanan kepada aktiviti praktikal, penggunaan bahasa yang mudah, dan kaitan langsung dengan kehidupan harian menolong mengurangkan halangan psikologi yang sering dikaitkan dengan mata pelajaran STEM. Guru pula memperoleh contoh modul yang boleh diadaptasi semula dalam masa pengajaran serta aktiviti kelab, manakala ibu bapa melihat sendiri potensi anak apabila diberi pendedahan yang sesuai.
Berdasarkan maklum balas awal, murid menilai pengalaman ini sebagai menyeronokkan, mencabar, dan berbeza daripada sesi pembelajaran biasa. Guru menyatakan bahawa murid yang biasanya pasif menunjukkan minat yang lebih tinggi apabila diberi peranan khusus dalam kumpulan. Fasilitator mencatat peningkatan dalam kerjasama dan komunikasi murid, termasuk keupayaan menyusun tugas, menyemak hasil, dan membuat penambahbaikan kecil. Walaupun dapatan ini bersifat kualitatif, ia memberi gambaran tentang kesan program terhadap sikap dan motivasi murid.
Melangkah ke hadapan, pelbagai aktiviti dirancang untuk memperluas jaringan sekolah terlibat dan menambah baik modul berdasarkan input guru dan fasilitator. Keutamaan diberikan kepada konsistensi penawaran aktiviti yang selamat, kos efektif, serta serasi dengan kurikulum. Pengukuran impak yang lebih sistematik, melalui instrumen ringkas yang sesuai dengan murid sekolah rendah, akan dipertimbangkan bagi menilai perubahan minat, kefahaman asas, dan kesediaan meneruskan aktiviti berkaitan STEM di sekolah.
Funtastic STEM Mini Carnival 2025 membuktikan bahawa pendekatan yang ringkas dan bersasar dapat memberi kesan yang nyata terhadap murid, guru dan komuniti sekolah. Pencerapan terhadap minat, keberanian mencuba, dan kesediaan bekerjasama menunjukkan hala tuju yang positif. Dengan sokongan berterusan daripada universiti, rakan industri, dan pihak sekolah, ekosistem STEM setempat dapat diperkukuh melalui pendedahan berkala, modul yang boleh diulang guna, dan latihan fasilitator yang berterusan.
Harapan kami, program seperti ini menjadi amalan yang berterusan di sekolah rendah, bukan acara sekali lalu. Kami mahu lebih banyak sekolah mendapat akses kepada modul praktikal, lebih ramai fasilitator muda tampil membimbing adik-adik, dan lebih banyak keluarga melihat nilai pembelajaran STEM dalam kehidupan seharian. Dengan kerjasama semua pihak, minat dan literasi STEM anak-anak dapat dipupuk secara konsisten, seterusnya membuka laluan kepada masa depan yang lebih luas dalam sains dan teknologi.
Biodata Ringkas Penulis:
Mohd Syahir Anwar Hamzah¹, merupakan pensyarah sambilan di Universiti Tun Hussein Onn Malaysia yang telah berpengalaman selama 3 tahun. Beliau juga sedang menyambung pengajian di peringkat Doktor Falsafah Kejuruteraan Teknologi di institusi yang sama dalam fokus bidang kejuruteraan bahan bioperubatan.
Khadijah Maulad Bahrol², merupakan pensyarah sambilan di Universiti Tun Hussein Onn Malaysia yang telah berpengalaman selama lebih 5 tahun. Beliau banyak melibatkan diri dalam program pembangunan belia dan komuniti di sekitar Batu Pahat, Johor .
Nadirul Hasraf Mat Nayan³, ialah seorang Profesor Madya dalam bidang teknologi kejuruteraan kimia dan aktif dalam penyelidikan serta pembangunan dalam bidang biofabrikasi dan biobahan. Kini, beliau turut memegang jawatan pengurusan strategik di UTHM sebagai Ketua Jabatan (Perancangan Strategik) di Pejabat Perancangan Strategik dan Pengurusan Risiko, sambil memimpin beberapa projek penyelidikan dan inovasi.
Gambar-gambar sekitar program berlansung
