Pensyarah Fakulti Perubatan Sains Kesihatan (FPSK), Universiti Sains Islam Malaysia (USIM)1
Pelajar Perubatan Universiti Sains Islam Malaysia2
Misalnya, pada 2022, media melaporkan sebanyak 93 kes keracunan makanan direkodkan di Terengganu hanya pada hari pertama Ramadan yang berpunca daripada juadah terbuka jualan sesetengah peniaga tepi jalan. Dalam satu laporan lain, secara umum sejak 2020 hingga 2022, sebanyak 113 kes keracunan makanan sepanjang Ramadan direkodkan KKM dan kes terus meningkat setiap tahun.
Malah, kejadian keracunan makanan terburuk juga berlaku di Terengganu pada 2020 yang melibatkan 99 orang mangsa daripada 20 keluarga dan mengorbankan satu nyawa kesan keracunan makanan yang dipercayai berpunca daripada memakan puding buih yang dijual secara dalam talian. Dalam kes ini, hasil ujian makmal mendapati penggunaan telur yang melebihi dua minggu menjadi punca utama kes keracunan makanan tersebut.
Statistik menunjukkan bahawa sekolah adalah penyumbang tertinggi kepada kes keracunan makanan diikuti rumah persendirian. Misalnya pada Ogos tahun ini, 32 pelajar sebuah sekolah di Melaka menerima rawatan setelah makan ayam masak lemak cili padi dari dapur asrama sekolah berkenaan. Muntah dan cirit-birit merupakan gejala utama keracunan makanan yang menyebabkan seseorang itu mengalami dehidrasi dan ketidakseimbangan elektrolit dalam badan, yang akhirnya boleh membawa kepada kematian.
Program “Safe Food Today for A Healthy Tomorrow”
Justeru itu, promosi kesihatan yang bertemakan kepentingan keselamatan makanan di sekolah perlulah giat dilakukan sama ada program anjuran Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) atau mana-mana badan bukan kerajaan. Hakikatnya, kebanyakan program kesedaran keselamatan makanan sering melibatkan pengeluar dan pengendali makanan dan jarang sekali melibatkan pengguna atau pembeli makanan. Dalam hal ini, kelab pelajar perubatan One Health Students Club (OHSC), Universiti Sains Islam Malaysia (USIM) dengan kerjasama Universiti Kuala Lumpur (UniKL) dan Universiti Malaysia Kelantan (UMK) telah telah mengambil insiatif menganjurkan satu program kesukarelawan iaitu program “Safe Food Today for A Healthy Tomorrow” untuk memupuk kesedaran dan pengetahuan kepada masyarakat tentang keselamatan makanan. Program ini telah mendapat pembiayaan daripada Malaysia One Health University Network (MyOHUN) dan telah dilaksanakan di Sekolah Menengah Sains Tengku Muhammad Faris Petra, Pengkalan Chepa, Kelantan.
Melalui program ini, pelajar sekolah didedahkan dengan cara pengendalian makanan yang betul, jenis-jenis pencemaran makanan dan komplikasi keracunan makanan melalui aktiviti yang dirancang seperti permainan kesihatan, pameran dan demonstrasi. Selain itu, pengetahuan berkaitan dengan keselamatan makanan juga turut diberi penekanan bagi membantu mengurangkan kes keracunan makanan dan komplikasinya. Aktiviti tayangan video juga mengajar pelajar untuk mengamalkan konsep Lihat, Hidu, dan Rasa sebelum makan dan makanan yang dibeli atau dibawa dari rumah perlulah di makan serta-merta atau dalam tempoh empat jam daripada waktu penyediaan.
Demonstarasi penyediaan makanan seperti penggunaan papan pemotong yang perlu diasingkan dalam memotong bahan mentah, cara penyimpanan bahan mentah dan makanan yang sudah dimasak turut dipamerkan bagi melatih pelajar mengenalpasti risiko-risiko persekitaran yang mengundang kedatangan haiwan perosak seperti tikus, lipas dan lalat yang menyumbang kepada keracunan makanan.
Dalam hal ini, pihak sekolah dan penyedia makanan perlulah cakna dengan isu keselamatan makanan dan pencegahan daripada keracunan makanan dalam kalangan pelajar sekolah. Pelajar-pelajar juga perlu mempunyai kesedaran tentang makanan yang selamat dan tidak selamat dimakan. Kes keracunan makanan perlu dipandang serius kerana ada komplikasinya yang mungkin tidak boleh dipulihkan.
Gambar-gambar aktiviti