Penukaran Biojisim Lignoselulosa Kepada Bahan Kimia Berguna

Universiti Kebangsaan Malaysia

Nota : [Berikut merupakan ringkasan jurnal pelajar selian Prof Dr Sarani Zakaria, Prof Madya Dr Chia Chin Hua dan penulis sendiri berjudul ‘Liquefied residue of kenaf core wood produced at different phenol-kenaf ratio’ yang diterbitkan dalam Jurnal Sains Malaysiana 41(2), 225-231 pada tahun 2012.

Penukaran biomas lignoselulosa, seperti kayu, bagas dan produk sampingan pertanian kepada bahan bakar dan bahan kimia yang berguna, telah menyediakan peluang ekonomi dan cabaran berbeza pada masa berlainan mengikut keadaan teknologi, ekonomi dan permintaan untuk pelbagai produk. Harga petroleum, bekalan bahan mentah dan isu alam sekitar adalah antara isu utama yang diperdebatkan dalam usaha mencari sumber tenaga alternatif boleh diperbaharui. Biomas lignoselulosa telah dicadangkan untuk digunakan sebagai sumber alternatif untuk menghasilkan bahan kimia fenolik melalui proses degradasi / de-polimerisasi.

Biomas lignoselulosa terdiri dari tiga komponen utama, iaitu, hemiselulosa, selulosa dan lignin. Oleh kerana sifat fenolik semulajadi yang terdapat di dalam biomas lignoselulosa, pelbagai jenis fenol, fenol terbitan dan bahan kimia aromatik boleh dihasilkan. Faktor biomas tinggi kandungan lignin yang terdapat secara meluas, selalunya pada kos rendah dan dalam kuantiti besar, telah meningkatkan usaha untuk menggantikan produk fenol berasaskan petroleum sebahagiannya dengan biomas lignoselulosa. Proses pencairan langsung biomas lignoselulosa telah terbukti menjadi proses yang berkesan untuk menukar bahan lignoselulosik menjadi bahan kimia yang berharga.

Kenaf (Hibiscus cannabinus L.) ialah tanaman herba daripada keluarga malvaceae dan merupakan satu contoh biojisim lignoselulosa. Disebabkan masalah alam sekitar dan sumber bahan mentah, penyelidik telah mula mengkaji potensi dan aplikasi kenaf dalam pelbagai bidang terutamanya dalam penghasilan pulpa dan kertas. Di Malaysia, menyedari kemungkinan pelbagai produk terbitan secara komersial boleh dieksploitasi dari kenaf, Program Penyelidikan dan Pembangunan Kenaf Kebangsaan telah dilancarkan dalam usaha untuk menjadikan kenaf sebagai suatu tanaman industri baru Malaysia. Tinggi kandungan lignin dan boleh diperbaharui, kenaf berpotensi untuk diusulkan sebagai sumber fenolik alternatif bagi menggantikan sumber fenolik petroleum dalam sintesis resin fenolik melalui kaedah penukaran termokimia seperti pirolisis dan pencecairan. Hadir dalam skala besar, modal pelaburan rendah, dan merupakan sumber bahan mentah boleh diperbaharui, ia adalah satu kelebihan untuk meneroka prestasi ekonomi yang mampu dijanakan oleh penanaman kenaf. Sifat serabut kenaf dapat dijelaskan melalui analisis terma, mikroskopik, kimia dan fizikal. Sifat asas serabut mempengaruhi sifat dan prestasi produk akhir, maka data lengkap mengenai struktur dinding sel dan komposisi kimia serabut adalah penting bagi tujuan amalan pengeluaran perindustrian.