Potensi Kelapa Sawit sebagai Bahan Penjerap Pencemar

Oleh : Nor Rahafza Abdul Manap

Universiti Kebangsaan Malaysia

Nota : [Berikut merupakan ringkasan jurnal oleh Roslinda Shamsudin, Mohd Norhafsham Maghpor, Muhammad Azmi Abdul Hamid, Azman Jalar dan penulis sendiri berjudul ‘Sifat Kinetik dan Isoterma Penjerapan Formaldehid ke atas Komposit Serbuk Serat Kelapa Sawit-TiO₂’ yang diterbitkan oleh Jurnal Sains Malaysiana 46 (6) : 953-965 pada tahun 2017.

Kualiti udara dalam bangunan memainkan peranan yang penting bagi kesihatan manusia. Secara fizikalnya, keadaan sesuatu tempat kelihatan sihat dan selamat, namun realitinya, kewujudan sebatian-sebatian berbahaya yang dikategorikan sebagai karsinogen boleh menyumbang kepada permasalahan kesihatan yang serius. Wang et al. (2007) dalam kajian mereka mendapati, tahap pencemaran di dalam bangunan adalah lebih tinggi berbanding pencemaran diluar bangunan. Tambahan pula, manusia memperuntukkan masa sekitar 80 % di dalam bangunan berbanding berada persekitaran luar (Kim et al. 2011). Keadaan ini menyebabkan seseorang itu akan lebih terdedah kepada kualiti udara yang tidak sihat ketika berada di dalam bangunan yang tercemar berbanding di luar bangunan. Sumber utama pencemaran udara dalam bangunan boleh berpunca daripada penggunaan  cat, perabot, bahan bangunan, alatan pejabat dan gas ekzos garaj (Wang et al. 2007). Bahan-bahan pencemar udara yang terdiri daripada sebatian-sebatian organik meruap seperti benzena, toluena, etilbenzena, xilena dan formaldehid adalah penyumbang kepada persekitaran dalam bangunan yang tidak sihat (Gallego et al. 2013, 2008). Pencemar utama di kalangan sebatian organik meruap ini adalah formaldehid.

Formaldehid merupakan bahan karsinogen yang boleh menyebabkan kanser. Antara kesan sampingan yang dirasai oleh seseorang yang terdedah kepada sebatian formaldehid adalah seperti pedih mata dan ketidakselesaan hidung. Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (OSHA) telah menetapkan tahap pendedahan kepada formaldehid yang dibenarkan hanya 0.75 bahagian per juta (ppm) dan had pendedahan jangka pendek hanya 2 ppm untuk tempoh 15 min (Golden & Valentini 2014). Had pendedahan ini membuktikan bahawa formaldehid berupaya memberi kesan yang buruk terhadap kesihatan manusia. Pelbagai kaedah telah digunakan untuk mengurangkan kepekatan formaldehid dalam udara termasuklah penggunaan kaedah penjerapan.

Penjerapan formaldehid ke atas pelbagai bahan jerap seperti silika, alumina, batu kapur telah dijalankan oleh penyelidik terdahulu (Carter et al. 2011; Halim & Ahmad 2013; Kumagai et al. 2008). Sifat-sifat bahan penjerap bukan sahaja bergantung kepada keadaan pemprosesannya. Bahan yang melalui proses penkarbonan biasanya akan menghasilkan bahan penjerap yang mempunyai kandungan karbon, luas permukaan dan isi padu liang yang tinggi. Proses penkarbonan juga didapati dapat meningkatkan keupayaan menjerap hasil daripada proses pengasingan bahan meruap daripada struktur biojisim dengan menyediakan lebih banyak ruang kosong untuk proses penjerapan berlaku (Aber et al. 2009). Bahan penjerap yang diperbuat daripada hasil sisa industri semakin mendapat tempat di negara ini (Abnisa et al. 2013; Foo & Hameed 2011; Rafatullah et al. 2010; Tan et al. 2009). Industri kelapa sawit negara telah menyumbang kepada sisa buangan pertanian yang boleh mengakibatkan pencemaran alam sekitar jika tidak diurus dengan baik. Sisa-sisa yang terhasil seperti tandan buah kosong, pelepah, tempurung dan serat mesokap kelapa sawit (Singh et al. 2011) berpotensi tinggi untuk digunakan sebagai bahan penjerap pencemar.

RUJUKAN

Aber, S., Khataee, A. & Sheydaei, M. 2009. Optimization of activated carbon fiber preparation from kenaf using K2HPO4 as chemical activator for adsorption of phenolic compounds. Bioresource Technology 100(24): 6586-6591.

Abnisa, F., Arami-Niya, A., Wan Daud, W.M.A., Sahu, J.N. & Noor, I.M. 2013. Utilization of oil palm tree residues to produce bio-oil and bio-char via pyrolysis. Energy Conversion and Management 76: 1073-1082.

Carter, E.M., Katz, L.E., Speitel, G.E. & Ramirez, D. 2011. Gas-phase formaldehyde adsorption isotherm studies on activated carbon: Correlations of adsorption capacity to surface functional group density. Environmental Science and Technology 45: 6498-6503.

Gallego, E., Roca, F.J., Perales, J.F. & Guardino, X. 2013. Experimental evaluation of VOC removal efficiency of a coconut shell activated carbon filter for indoor air quality enhancement. Building and Environment 67: 14-25

Golden, R. & Valentini, M. 2014. Formaldehyde and methylene glycol equivalence: Critical assessment of chemical and toxicological aspects. Regulatory Toxicology and Pharmacology 69(2): 178-186.

Kim, D.I., Park, J.H., Kim, S.D., Lee, J.Y., Yim, J.H., Jeon, J.K., Park, S.H. & Park, Y.K. 2011. Comparison of removal ability of indoor formaldehyde over different materials functionalized with various amine groups. Journal of Industrial and Engineering Chemistry 17(1): 1-5.

Singh, R.P., Embrandiri, A., Ibrahim, M.H. & Esa, N. 2011. Management of biomass residues generated from palm oil mill: Vermicomposting a sustainable option. Resources, Conservation and Recycling 55(4): 423-434.

Wang, S., Ang, H.M. & Tade, M.O. 2007. Volatile organic compounds in indoor environment and photocatalytic oxidation: State of the art. Environment International 33(5): 694-705.

Kredit Foto : www.loupiote.com