Sindrom Metabolik, Pandemik yang Senyap

Oleh: Tan Jen Kit, PhD, 
Jabatan Biokimia, Fakulti Perubatan, Universiti Kebangsaan Malaysia

Sindrom metabolik ialah istilah yang digunakan untuk menggambarkan sekumpulan keadaan perubatan yang boleh meletakkan seseorang pada risiko yang lebih tinggi untuk menghidap penyakit jantung, diabetes jenis 2 dan strok. Keadaan ini termasuk paras gula darah tinggi, tekanan darah tinggi, lemak badan berlebihan di sekeliling pinggang, dan paras trigliserida atau kolesterol yang tidak normal. Apabila seseorang mempunyai sekurang-kurangnya tiga daripada keadaan kesihatan ini, mereka didiagnosis dengan sindrom metabolik. Ini boleh menyebabkan pengumpulan lemak di hati, serta penurunan keupayaan badan untuk menggunakan insulin dengan betul. Insulin adalah hormon yang membantu badan menukar gula menjadi tenaga. Terdapat beberapa perkara yang boleh meningkatkan risiko seseorang menghidapi sindrom metabolik. Ini termasuk kegemukan atau obesiti dan tidak menjalani aktiviti fizikal yang mencukupi. Jika tidak dirawat, sindrom metabolik boleh mengakibatkan masalah kesihatan yang serius.

Sindrom metabolik adalah keadaan kesihatan biasa yang menjejaskan ramai orang di seluruh dunia. Prevalen sindrom metabolik telah meningkat secara berterusan sejak beberapa dekad yang lalu, terutamanya di negara maju dan membangun, termasuk Malaysia. Ringkasnya, kira-kira 1 daripada 4 orang dewasa di seluruh dunia dianggarkan mempunyai sindrom metabolik. Di Asia, keadaan ini mempengaruhi sekitar 1 dalam 3 orang dewasa, dengan Malaysia mempunyai prevalen yang lebih tinggi iaitu 1 dalam 2.5 orang dewasa. Ini mungkin disebabkan oleh faktor seperti kegemukan dan mempunyai gaya hidup yang tidak sihat.

Pencegahan

Peningkatan prevalen sindrom metabolik adalah kebimbangan kesihatan awam yang utama, kerana keadaan itu dikaitkan dengan isu kesihatan kronik. Oleh itu, diagnosis awal dan rawatan sindrom metabolik adalah penting untuk mencegah perkembangan masalah kesihatan yang serius ini. Berita baiknya ialah terdapat tindakan yang boleh diambil untuk mencegah atau mengawal sindrom metabolik. Cara utama untuk mencegah sindrom metabolik adalah melalui perubahan gaya hidup. Ini termasuk mengekalkan berat badan yang sihat, melakukan senaman yang kerap, makan makanan yang berkhasiat, dan berhenti merokok. Diet yang sihat harus kaya dengan sayur-sayuran, buah-buahan, bijirin penuh, lemak sihat dan protein yang rendah lemak. Mengehadkan pengambilan makanan bergula dan diproses, lemak tepu dan trans, dan natrium juga penting. Menyasarkan sekurang-kurangnya 30 minit senaman sederhana setiap hari, seperti berjalan kaki pantas, berenang atau berbasikal, boleh memberi manfaat. Pemeriksaan kesihatan yang berkala juga boleh membantu mengenal pasti sebarang faktor risiko untuk sindrom metabolik dan membolehkan intervensi dan rawatan awal. Ini termasuk memantau tekanan darah, paras kolesterol, dan paras gula dalam darah.

Jika anda bimbang bahawa anda mungkin mengalami sindrom metabolik, adalah penting untuk berbincang dengan doktor anda. Mereka boleh membantu anda menilai risiko anda, dan bekerjasama dengan anda untuk membangunkan rancangan untuk mencegah atau mengurus keadaan ini.

Rujukan:

1. Manaf MRA, Nawi AM, Tauhid NM, Othman H, Rahman MRA, Yusoff HM, Safian N, Ng PY, Manaf ZA, Kadir NBA, Yanasegaran K, Basir SMA, Ramakrishnappa S, Ganasegeran K. Prevalence of metabolic syndrome and its associated risk factors among staffs in a Malaysian public university. Sci Rep. 2021 Dec 1;11(1). https://doi.org/10.1038/s41598-021-87248-1
2. Tamel Selvan K, Goon JA, Makpol S, Tan JK. Effects of Microalgae on Metabolic Syndrome. Antioxidants. 2023;12(2):449. https://www.mdpi.com/2076-3921/12/2/449
3. Mayo Clinic. Metabolic syndrome. 2023. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/metabolic-syndrome/symptoms-causes/syc-20351916#:~:text=Metabolic%20syndrome%20is%20a%20cluster,abnormal%20cholesterol%20or%20triglyceride%20levels