Ubat Mujarab Terkini untuk Rawatan Meroyan Selepas Bersalin

Penulis: Mohd Mustazil Mohd Noor¹, Dr. Fitri Fareez Ramli^1
1Jabatan Farmakologi, Fakulti Perubatan, Universiti Kebangsaan Malaysia

Perkataan meroyan sering kali digunakan dalam masyarakat Melayu yang merujuk kepada gangguan emosi atau mental teruk yang dialami wanita selepas bersalin. Ia juga dikenali sebagai postpartum depression, kemurungan selepas bersalin atau kemurungan postnatal. Keadaan ini boleh berlaku setelah beberapa minggu sehingga beberapa bulan selepas melahirkan anak.

Kemurungan selepas bersalin berbeza dengan baby blues yang merupakan perubahan emosi sementara tanpa mengganggu aktiviti sehari-hari. Ia adalah satu bentuk kemurungan klinikal yang melibatkan perasaan sedih yang berpanjangan, hilang minat terhadap aktiviti yang digemari sebelumnya dan kepada bayi, keletihan melampau, gangguan tidur, perubahan nafsu makan, dan pemikiran bercelaru sehingga berisiko untuk mencederakan diri atau bayi.

Berdasarkan laporan statistik kajian di klinik-klinik kesihatan seluruh Malaysia yang diterbitkan pada tahun 2018, sekitar 4 daripada 100 wanita dalam tempoh postnatal (antara 6–16 minggu) mengalami kemurungan. Kajian terbaru yang menggunakan data daripada Laporan Tinjauan Kebangsaan Kesihatan dan Morbiditi 2022 pula menemukan kadar kemurungan yang lebih tinggi iaitu sekitar 10.4%.

Terdapat pelbagai faktor risiko yang dapat menyumbang kepada kemurungan selepas bersalin termasuk kekurangan sokongan daripada pasangan dan keluarga terutamanya dalam tempoh berpantang, pendapatan isi rumah yang rendah, keganasan rumah tangga, kehamilan luar jangkaan, dan pengambilan alkohol oleh pasangan.

Antara cara yang boleh dilakukan untuk membantu rawatan kemurungan selepas bersalin termasuk berkongsi tentang perasaan yang dialami dengan orang terdekat bagi mendapatkan sokongan, mendapatkan rehat dan tidur yang cukup, mengamalkan pengambilan makanan yang seimbang dan senaman berkala. Rawatan psikologi seperti terapi kognitif tingkah laku juga dapat membantu dalam rawatan penyakit tersebut.

Walau bagaimanapun, rawatan dengan ubat-ubatan diperlukan untuk kemurungan tahap sederhana dan teruk. Ubat-ubatan sedia ada yang dapat meningkatkan paras pengutus saraf otak serotonin dan norepinefrin di ruangan pertemuan saraf otak biasanya digunakan dalam rawatan kemurungan, termasuk kemurungan selepas bersalin. Walaupun berkesan untuk sesetengah individu, rawatan dengan ubat-ubatan sedia ada ini biasanya memerlukan masa selama beberapa minggu sebelum memberi kesan yang ketara pada perubahan mood dan gejala-gejala kemurungan dapat diperhatikan. Waktu pemulihan yang perlahan dapat mengganggu pelbagai aspek kehidupan pesakit seperti fungsi dan hubungan dengan orang sekeliling termasuk bayi.

Ubat dan Rawatan Baharu

Brexanolone adalah ubat anti-kemurungan terkini yang boleh digunakan untuk merawat kemurungan selepas bersalin. Berbeza dengan ubat-ubat anti-kemurungan sedia ada yang mengambil masa selama beberapa minggu untuk menunjukkan kesan anti-kemurungan, brexanolone mempunyai kesan yang cepat, seawal 24 jam dalam tempoh rawatan.

Brexanolone adalah molekul sintetik yang serupa dengan allopregnanolone, hormon semula jadi yang ditemui dalam otak dan uri. Paras allopregnanolone umumnya meningkat seiring dengan umur kandungan dan menurun selepas bersalin. Kajian sebelumnya melaporkan bahawa kadar allopregnanolone yang rendah mempunyai hubungan yang rapat dengan kemurungan selepas bersalin. Penemuan tersebut menjadi salah satu asas penggunaan brexanolone untuk penyakit ini. Selain itu, brexanolone bertindak sebagai modulator positif kepada reseptor GABA_A, sistem penghambat utama dalam otak. Peningkatan aktiviti GABA_A merupakan salah satu mekanisme utama yang dapat menjelaskan kesan brexanolone sebagai ubat anti-kemurungan dan anti-kegelisahan.

Brexanolone merupakan ubat pertama yang diluluskan oleh Food and Drug Administration (FDA) pada tahun 2019 untuk rawatan kemurungan selepas bersalin pada tahap sederhana dan teruk. Hanya satu suntikan brexanolone ke dalam saluran darah (intravena) secara berterusan selama 90 jam (2 setengah hari) diperlukan dalam rawatan tersebut.

Kajian-kajian yang dijalankan menemukan bahawa satu dos brexanolone dapat memberikan kesan anti-kemurungan yang cepat dan bertahan sekurang-kurangnya sebulan selepas rawatan. Walau bagaimanapun, kajian lanjut diperlukan untuk mengenal pasti kesan anti-kemurungan setelah sebulan daripada rawatan. Walaupun berkesan, penggunaan brexanolone juga mempunyai beberapa batas seperti keperluan untuk dirawat dalam wad untuk suntikan ubat berterusan dan pemantauan rapi bagi kesan sampingan seperti sedasi dan kehilangan kesedaran.

Berdasarkan carian dalam laman sesawang Bahagian Regulatori Farmasi Negara (NPRA) dan Formulari Ubat Kementerian Kesihatan Malaysia, brexanolone masih belum didaftarkan di bawah Kementerian Kesihatan Malaysia. Sungguhpun belum didaftarkan dan tersedia di Malaysia, pengetahuan dan kesedaran tentang rawatan terbaru dapat menjadikan masyarakat peka terhadap perkembangan di peringkat global.

Secara jelas, ibu dengan gejala kemurungan selepas bersalin merupakan satu keadaan yang mesti diberikan perhatian untuk mendapatkan rawatan yang sewajarnya. Brexanolone merupakan ubat mujarab terkini yang mempunyai kesan anti-kemurungan yang cepat untuk merawat kemurungan selepas bersalin.

Foto-Imej janaan AI

Rujukan

1. American Psychiatric Association. (2023). What is perinatal depression. American Psychiatric Association. https://www.psychiatry.org/patients-families/peripartum-depression/what-is-peripartum-depression
2. Ahmad, N. A., Silim, U. A., Rosman, A., Mohamed, M., Chan, Y. Y., Mohd Kasim, N., Yusof, M., Abd Razak, M. A., Omar, M., Abdul Aziz, F. A., Jamaluddin, R., Ismail, F., Ibrahim, N., & Aris, T. (2018). Postnatal depression and intimate partner violence: A nationwide clinic-based cross-sectional study in Malaysia. BMJ Open, 8(5). https://doi.org/10.1136/bmjopen-2017-020649
3. Abd Razak, M. A., Rezali, M. S., & Lai, W. K. (2023) The prevalence of postnatal depression among mothers in Malaysia: Are there any changes after 5 years? Institute for Public Health, National Institutes of Health Malaysia. https://iku.gov.my/images/poster-2023/poster-aznudin-2.pdf
4. National Health Service (NHS). (2022). Overview – Postnatal depression. NHS. https://www.nhs.uk/mental-health/conditions/post-natal-depression/overview/
5. Cornett, E.M., Rando, L., Labbé, A.M., Perkins, W., Kaye, A.M., Kaye, A.D., Viswanath, O., & Urits, I. Brexanolone to Treat Postpartum Depression in Adult Women. Psychopharmacol Bull. 2021 Mar 16;51(2):115-130.