Hideki Yukawa : Saintis Fizik Nuklear Jepun (1907–1981)
Oleh : Mohd Faizal Aziz
Pada tahun 1949, Hadiah Nobel Fizik dimenangi oleh Hideki Yukawa dari Jepun. Beliau seolah-olah memberitahu dunia bahawa sudah tiba masanya bangsa Asia juga mampu untuk bersaing dengan bangsa lain di seluruh dunia dalam bidang sains. Jepun merupakan negara kedua Asia yang melahirkan penerima Hadiah Nobel selepas India. Sebelum itu India merupakan negara yang dikagumi kerana telah melahirkan saintis hebat dalam bidang fizik seperti CV Raman. Yukawa dilahirkan pada tahun 1907 di Tokyo. Beliau merupakan anak ketiga Takuji Ogawa. Bapanya merupakan seorang Profesor dalam bidang geologi di Kyoto Imperial University yang kini dikenali sebagai Kyoto University. Beliau memperolehi ijazah master di Kyoto University pada tahun 1929 dan Doktor Falsafahnya dalam bidang fizik dari Universiti Osaka pada tahun 1938. 
Sejak di zaman remajanya lagi, Yukawa telah menunjukkan minat yang mendalam bidang fizik partikel. Beliau menyatakan bahawa dia tertarik dengan bidang tersebut daripada kedua profesornya K Tamaki dari Kyoto dan Y. Nishina di Tokyo. Selain itu, beliau secara berjenaka berkata bahawa minatnya dalam fizik teori disebabkan beliau tidak berupaya untuk menghasilkan alat untuk digunakan di dalam makmal yang memerlukan kemahiran bereksperimen menggunakan peralatan. 
Einstein, Yukawa, J.A. Wheeler, Homi Babha
Pada tahun 1935 ketika berusia 27 tahun, Yukawa telah menerbitikan satu kajiannya di dalam sebuah jurnal dengan tajuk kajiannya ’On the Interaction of Elementary Particles I. Dalam kajiannya dia mengutarakan satu teori baru iaitu mengenai daya nuklear dan meramalkan wujudnya satu partikel yang dinamakan Meson. Menurut teori beliau, sekiranya daya elektromagnetik dibawa oleh foton, daya nuklear pula dibawa oleh Meson. Secara kebetulan, seorang saintis dari Amerika juga telah menemui Meson pada tahun 1937 dan penemuan itu menjadikan Yukawa lebih bersemangat untuk meneruskan kajiannya tentang bidang fizik partikel tersebut. Partikel yang diajukan oleh Yukawa ini pada mulanya diberi nama Yukon untuk menghormatinya sebagai pencetus idea yang pertama. Namun komuniti sains akhirnya memilih nama Meson dengan alasan jisim partikel Meson ini berada dalam julat jisim elektron dan jisim proton iaitu sekitar 200 hingga 300 lebih besar dari jisim elektron. Penemuan partikel Pi-Meson pada tahun 1947 menjadikan nama Yukawa semakin dikenali ramai. Penemuan ini meyakinkan orang ramai di kalangan ahli sains bahawa teori yang dikemukakan oleh Yukawa ini tentang daya nuklear berada dalam aturan yang tepat. Penemuan Meson yang kemudiannya disahkan kewujudannya melalui kajian secara empirikal menarik minat Swedish Academy of Science di Stockholm menganugerahkannya Hadiah Nobel bidang fizik. Sebahagian hadiah kemenangan berprestij itu telah dihadiahkan kepada Universiti Kyoto untuk membina pusat penyelidikan fizik teori yang baru di sana. 
Selain membangunkan teori berkenaan dengan partikel Meson, Yukawa juga gigih mengusahakan penyelidikan tentang teori fizik nuklear. Teori-teori yang banyak berasal dari ideanya ini banyak diterbitkan dalam jurnal-jurnal ilmiah yang terkenal. Beliau juga menulis buku berjudul Introduction to Quantum Mechanics dan Introduction to the Theory of Elementary Particle. Dalam kesibukannya menjalankan penyelidikan, beliau masih sempat menjadi editor bagi jurnal Progress of Theoretical Physics. Pada tahun 1948, saintis yang juga terkenal dengan nama jolokan Bapa Bom Atom, Robert J. Oppenheimer mengundang Yukawa untuk bergabung dengan kumpulan penyelidik fizik nuklear di Institute of Advanced Study, Princeton University di New Jersey Amerika. Beliau kemudian dilantik sebagai profesor di Universiti Columbia, Amerika Syarikat pada tahun 1949. 
Selain hadiah nobel, beberapa anugerah lain diberikan kepadanya seperti the Royal Society of Edinburgh, the Indian Academy of Sciences,, the International Academy of Philosophy and Sciences, dan the Pontificia Academia Scientiarum. Di negara kelahirannya sendiri, beliau banyak mendapat anugerah dari kerajaan Jepun atas sumbangannya dalam bidang sains. Walaupun terkenal dalam penyelidikan nuklear dan elementary particle, Yukawa merupakan seorang penentang pembangunan senjata nuklear. Beliau juga dihormati kerana peribadinya yang sering merendah diri dan menghormati orang-orang di sekelilingnya. Yukawa meninggal dunia pada tahun 1981.
